Taispeántais

Ábhar bróid do IMMA ab ea cur i láthair Irish Gothic – taispeántas iardhearcach de dhuine de na healaíontóirí is cumasaí agus is mó a bhfuil meas orthu in Éirinn, Patricia Hurl. Ba é seo an chéad thaispeántas mór le Hurl agus cuireadh i láthair saothair a chlúdaigh breis is 40 bliain de ghairm an ealaíontóra.

Chlúdaigh an taispeántas 80 saothar, nár taispeánadh cuid acu go poiblí riamh roimhe seo, agus tugadh léargas domhan ar fhiosrú Hurl ar thaithí saoil ban in Éirinn. Tá a cuid saothar an-phearsanta agus iad ag léiriú a cuid eispéireas agus tuairimí féin, agus tráchtaireacht chumhachtach atá iontu freisin ar thaithí níos leithne na mban in Éirinn ó na 1980í ar aghaidh.

Ceann de na téamaí lárnacha i saothar Hurl é an cruatan a dtéann mná – máithreacha, deirfiúracha agus cairde – i ngleic leis agus iad buailte go minic ag gníomhartha móra fulaingthe ach nach mothaíonn go bhfuil sé de chumhacht acu pian a ndaoine muinteartha a mhaolú. Spreagadh saothair dheireanacha, mar “The Warrior Series”, ag an gclúdach sna meáin dhomhanda ar an déileáil le mná, chomh maith le himeachtaí áitiúla amhail triail éignithe Bhéal Feirste in 2018.

Chuimsigh an taispeántas freisin saothair luatha ina fhiosraíonn Hurl coincheap an tí bhruachbhailtigh mar idéal neamhfhoirfe. Tugann na saothair sin, lena n-áirítear leabhair sceitseála, dialanna agus gearrthóga irise, léargas ar fhorbairt chleachtas Hurl agus a hiniúchadh bunúsach ar eispéiris ban.

Osclaíodh “Scene of the Myth,” taispeántas mó aonair leis an ealaíontóir Sarah Pierce, atá bunaithe i mBaile Átha Cliath, i mí an Mhárta. Bhí taibhléirithe, físeáin, suiteálacha móra agus cartlanna mar chuid den taispeántas fairsing a coimeádadh ag Rike Frank agus an Kunsthalle Eorpach.

D’eagair Pierce, a bhog go hÉirinn ó SAM in 2000, go gcuirfeadh Frank le chéile 12 shaothar a chlúdaigh 20 bliain chun béim a chur ar na hathruithe ar chleachtas ealaíne Pierce. Leis an taispeántas rinneadh iniúchadh ar na caidrimh idir scéalta a athinsíonn muid agus iad siúd a mbímid ag iarraidh iad a fhágáil i leataobh, agus ceistítear a bhfuil i gceist le cruinniú machnamh, agus gníomhú i bpobal.

Fuarthas an teideal, “Scene of the Myth, ó cheann d’aistí Pierce inar chuir siad síos ar bhonneagair sóisialta mar acadaimh agus mhúsaeim mar nóiméid inar athchruthaíodh scéalta stairiúla san am faoi láthair. Níorbh áit fhisiceach í ach ócáid a bhí ann nuair a thrasnaigh eolas ó oidhreacht agus eolas nua-chumtha a chéile.
Eagraíodh an taispeántas ar bhonn téamaí sonracha: Institidúidí agus Agóidí, Oidhreachtaí agus Cleachtais, Pobail agus Imirce. Chuimsigh sé tionscadal ina raibh mic léinn ina dtaibhléiritheoirí, ina léirsitheoirí, agus ina n-idirghabhálaithe, mar “An Artwork in the Third Person” (2009), “Campus” (2011), agus “The Square” (2017). Ghlac grúpaí mac léinn páirt i bpríomhshaothair taibhléirithe a athfhoghlaim agus a chur ar stáitse arís le linn an taispeántais.

Le coincheap “pobal an taispeántais” ag Pierce, fiosraíodh cén chaoi a bhféadfadh taispeántais spriocphobail ar fud glúinte, tíreolaíochta agus ama. Léirigh saothair sa taispeántas a spéis sa phobal, agus aghaidh tugtha ar ábhair mar néaltrú in “No Title” (2017), diaspora in “Pathos of Distance” (2015), and translation in “The Question Would Be The Answer To The Question, Are You Happy?” (2009-12).

Taispeántas a bhí i “Championing Irish Art: The Mary and Alan Hobart Collection,” a bhí tiomnaithe do Ghailearai Pyms, Londain agus inar taispeánadh ealaíontóirí Éireannacha mór le rá mar Jack B. Yeats, John Lavery, William Orpen, agus Mary Swanzy.

Rinne an taispeántas iniúchadh ar ról Mary agus Alan Hobart ó thaobh chanóin nua ealaíne a shocrú, d’ainneoin na rioscaí polaitiúla a ghlac Gailearaí Pyms le linn blianta corracha na 1980í agus Na Trioblóidí. Chuir an gailearaí, a bunaíodh i 1974 ag Mary Hobart as Contae Mhuineacháin, anuas taispeántais cheannródaíocha a chuir ealaín Éireannach ar taispeáint sa Bhreatain den chéad uair le fada.
I “Championing Irish Art”, díríodh ar ealaíontóirí ag a raibh taispeántais acu roimhe in IMMA, agus ina measc Mary Swanzy, William Crozier, Jack B. Yeats, agus Cecil King. Chlúdaigh an taispeántas an tréimhse ón gCéad Chogadh Domhanda go dtí an choimhlint i dTuaisceart Éireann, agus saothair taispeánta a léirigh eispéiris aimsir an chogaidh, réabhlóid, agus freagairtí ar suaitheadh polaitiúil.

Tarraingíodh an taispeántas ó bhailiúchán pearsanta na Hobarts, agus léirigh sé a gcuid réimsí spéise agus creideamh, go háirithe a seasamh láidir in aghaidh an chogaidh. Ar feadh nach mór caoga bliana, bhí tionchar ag Mary agus Alan Hobart ar réimsí spéise agus bhailigh siad ealaín na hÉireann, agus leag an taispeántas béim ar ról lárnach Ghailearaí Pyms ó thaobh ealaíon na hÉireann a chur chun cinn ar fud an domhain.

In éineacht leis an taispeántas sin bhí foilseachán le taighde ag William Laffan, staraí ealaíon, eagarthóir agus caomhnóir agus iarfhocal le Kenneth McConkey, Ollamh le Stair na hEalaíne in Ollscoil Northumbria.

Taispeántas mór de Ghrianghrafadóireacht Portráidí ón bhFichiú hAois ó Bhailiúchán Bhanc Mheiriceá a bhí in “Influence and Identity”.  Sa taispeántas fairsing sin taispeánadh saothair le grianghrafadóirí idirnáisiúnta ó thús go lár an fhichiú haois, tréimhse ar minic a dtagraítear di mar ré órga na grianghrafadóireachta portráide.

Chuimsigh an taispeántas 83 shaothar ealaíne le portráidithe móra mar Antony Armstrong-Jones, Richard Avedon, Yousuf Karsh, agus Gisèle Freund, chomh maith le grianghrafadóirí Berenice Abbott, Imogen Cunningham, Garry Winogrand, agus Brassaï, agus taispeánadh pearsantachtaí ceannasacha daoine cáiliúla sa chultúr pobail, sa pholaitíocht, agus sna healaíona.

Cheiliúir an phortráidiocht, mar uirlis um thaifeadadh sóisialta, íomhánna agus tábhacht daoine ag amanna agus in áiteanna sonracha, agus léiríodh dearcaí uathúla na n-ealaíontóirí a chruthaigh iad Nocht an taispeántas réimse leathan stíleanna, dearcaí, agus téamaí, agus léiríodh léirithe suibiachtúla gach grianghrafadóra agus a gcuid ábhar tábhachtach, mar Elizabeth Taylor, Miles Davis, Virginia Woolf, agus Winston Churchill.

Sa chéad thaispeántas aonair in Éirinn leis an ealaíontóir Meiriceánach cáiliúil Howardina Pindell, Renewed Language’ taispeánadh gairm fhairsing Pindeall, a chlúdaigh péintéireacht, líníocht, prionta agus físeáin, agus béim curtha ar a teacht chun cinn ag tús na 1970í i Nua-Eabhar mar phéintéir teibí.
Rugadh Pindell i Philadelphia i 1943, cuireadh tús lena gairm sna 1960í, agus tháinig clú agus cáil uirthi i rith dheireadh na 1970í agus tús na 1980í, agus í ina hOllamh céimiúil le hEalaíon i State University Nua-Eabhraic, Stony Brook. Cé gur thraenáil sí mar phéintéir fíorach, d’aistrigh Pindeall go teibíocht sna 1960í, agus d’fhorbair sí a cuid teicnící uathúla srathaithe.

Ó na 1980í, bhí saothar Pindell polaitiúil go hoscailte, agus aghaidh tugtha ann ar shaincheisteanna an chiníochais, an leithcheala, agus na héagóra sóisialta. Chuimsigh an taispeántas péintéireachta, saothair ar pháipéar, agus físeáin, mar Free, White and 21″ (1980) agus “Rope/Fire/Water” (2020), agus machnamh déanta ar éagothroime chiníoch agus shonraí stairiúla.

Le péintéireachtaí nua ó stiúideo Pindell, a taispeánadh den chéad uair, taispeánadh gur fhill sí ar ábhair imní na 1970í agu sna 80í, agus í ag baint leasa as canbháis “gearrtha agus fuaite” agus ag ceiliúradh datha. Tá leigheas físe ag gabháil le péintéireachtaí teibí Pindell, agus iad ag meascadh scéalta pearsanta le práinne shóisialta agus pholaitúil.

Freisin mar chuid den taispeántas bhí príomhchaint le Naomi Beckwith, Príomhchaomhnóir sa Guggenheim, NYC, a thug léargais ar ghairm urghnách Pindell. Tháinig “A Renewed Language” chun cinn ó Howardena Pindell: A New Language,” a d’eagair an Fruitmarket, Dún Éideann, i gcomhar le Kettle’s Yard, Cambridge, agus Spike Island, Bristol.

Sheol IMMA go bródúil taispeántais aonair le beirt ealaíontóirí mó le rá, Jo Baer agus Anne Madden in 2023. Léirigh an bheirt ealaíontóirí tiomantas gan staonadh don phéintéireacht le breis is seachtó bliain, agus ról suntasach acu i ndioscúrsa an lae inniu.

I dtaispeántas Jo Baer, “Coming Home Late: Jo Baer In the Land of the Giants,” cuireadh i láthair péintéireachtaí deireanacha a spreagadh ag a gcuairt ar Co Lú ó 1975 go 1982. Rugadh Baer i 1929, agus bhí ról lárnach aici i ngluaiseacht na péintéireachta Íostaí i Nua-Eabhrac sna 1960í, agus í ag aistriú go ‘radical figuration’ i lár na 1970í. Léiríonn a sraith, a spreagadh ag taighde ar dhéantáin agus mhiotais Neoiliteacha na hÉireann, léirítear a spéis sa stair agus san eolaíocht.

Lean taispeántas Anne Madden, Seven Paintings by Anne Madden,” a cruthaíodh le linn phaindéim Covid-19 gairm idirnáisiúnta seasca-bliana. Fiosraíonn téamaí Madden fórsaí claochlaitheacha agus nádúr timthriallacha na beatha, agus tagairt déanta d’fhoirmeacha agus do mhiotaseolaíochtaí ársa. Téann a cuid péintéireachtaí, lena n-áirítear “Death of Ann Lovett” i bhfeidhm ar dhearcaí eiseacha agus feimineacha.

Rinneadh “Coming Home Late: Jo Baer In the Land of the Giants” a choimeád ag IMMA agus Gailearaí Highlanes, Droichead Átha i dteannta a chéile agus tacaíocht acu ón gCiste Mondriaan agus ón nGailearaí PACE. Leis na taispeántais sin leantar ar aghaidh le gealltanas IMMA chun cleachtais ealaíontóirí mná seanbhunaithe a thaispeáint, agus béim curtha ar a n-ábharthacht leanúnach agus a ról i ndomhan na healaíne.

Bhí”Self-Determination: A Global Perspective, ar cheann de na taispeántais is mó ó bunaíodh IMMA. Leis an taispeántas, a chuir deireadh le tionscadal trí-bliana um thaighde agus choimisiúnú, léirigh an taispeántas breis is 110 ealaíontóir i gcomhar le músaem agus instititíúidí ar fud an domhain.

Agus béim curtha ar náisiúnstáit nua a tháinig chun cinn tar éis an Chéad Chogaidh Dhomhanda, d’fhiosraigh “Self-Determination” ról na healaíne agus na n-ealaíontóirí maidir le féiniúlachtaí náisiúnta, forbairt náisiún agus státaireacht a chur in iúl. Leag an taispeántas, a bhi mar chuid de Chlá Dheich mBliana na gCuimhneachán 2012–2023, béim ar eispéiris roinnte stát nua ag tús an 20ú haois, agus taispeánadh saothair stairiúla ó bhailiúcháin náisiúnta agus idirnáisiúnta, chomh maith le coimisiúin nua.

Thaispeáin an taispeántas dearcaí stairiúla agus comhaimseartha taobh le taobh, lenar áiríodh saothair nua leis an Array Collective, Jasmina Cibic, agusDeclan Clarke, i measc ealaíontóirí eile nach iad. Rinne príomhinstitiúidí ealaíne na hÚcráine, a thug breis is 20 saothar ealaíne ar iasacht, machnamh ar fhéiniúlacht náisiúnta na hÚcráine tar éis an Chéad Chogaidh Dhomhanda. Ina theannta sin, chuir ealaíontóirí comhaimseartha mar Ursula Burke agus Ieva Epnere leis an dioscúrsa ar fhéinchinntiúchán.

D’fhiosraigh “Self-Determination” bunú stát nua agus oidhreachtaí na tréimhse sin, agus béim curtha ar na straitéisí cultúrtha coiteanna ar fud go leor náisiúnstát nua. Agus é tacaithe ag an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Spóirt, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, thug an taispeántas tuiscint níos doimhne ar dhearcaí stairiúla agus comhaimseartha ar fhéinchinntiúchán, a mhúnlaigh dlúthpháirtíocht idirnáisiúnta agus léiriú ealaíonta.

Bhí an-áthas ar IMMA Gradaim Físealaíon an RDS, gradaim a bhfuil ardmheas orthu, arb iad an t-ardán is mó do chéimithe físealaíon in Éirinn. Chuimsigh na gradaim deis um thaispeántas coimeádta agus ciste duaise a sháraigh €35,000.

Déanann Gradaim Físealaíon an RDS measúnú cuimsitheach ar shaothar céimithe in Éirinn, agus na 32 chontae clúdaithe. Don phróiseas iomaíoch sin, a bhfuil ardmheas air mar gheall ar a thrédhearcacht, fostaíodh príomhghairmithe físealaíon in Éirinn, agus fuarthas go mbíonn tionchar dearfach ag cuimsiú sa taispeántas ar dhul chun cinn gairme na n-ealaíontóirí óga.